Berat Ulucan
Baba Gündüz
Gegenpress ve Tiki-Taka savaşı ! Tiki-Taka’nın zafiyeti Gegenpress mi? Yoksa ikisi de bir taktiğin ayrı dalları mı?
Gegenpress Nedir?
Yakın dönemin en iyi ama en az kullanılan taktiklerinden biridir. Çünkü “Gegenpress”e uygun oyuncular bulmak ve haftalarca bu sistemi uygulamak oldukça zordur. Klopp’un kusursuz uyguladığı bu sistem, Borussia Dortmund ve Liverpool ile en üst noktasına ulaştı.
“En iyi defans hücumdur” diyenlerin taktiği olan “Gegenpress”de amaç; top rakibin yarı sahasındayken 5-6 oyuncuyla korkunç bir pres yapıp adam adama ve alan markajıyla topu oraya hapsetmek ve kazanmaktır. Gereksiz paslardan kaçınılan bu sistemde, direkt futbol ön plandadır. Forvette “false nine” (orta sahaya yardım eden ancak gol de atan) tarzında bir oyuncunun olmazsa olmaz olduğu formattır.
Tiki-Taka nedir?
Rinus Michels’in öğrencisi olduğu Cruyff, Total futbolun değişik bir versiyonu olarak “Tiki-Taka”yı icat etti. Ajax ve Barcelona’da denediği bu sistem yıllarca beğeniyle takip edildi. 4-3-3 sistemini baz alan Tiki-taka modeli olabildiğince pas yapmaya dayalıdır. Dakikalarca sabırla pas yapan takımda amaç; karşı tarafı topla beraber koşturup yormak ve dalgınlıklarından yararlanıp ara paslarıyla sonuca gitmektir. Topu kaybettiklerinde “6 saniye kuralını devreye sokan “Tiki-Taka”cılar şok presle 6 saniye içinde topu kapıp tekrar pozisyon üretmeyi hedeflerler.
Luis Van Gaal, Rijkaard ve Del Bosque’nin de büyük başarıyla uyguladığı bu sistem, kulüp ve milli takım bazında birçok kupa getirdi. Günümüzdeki en büyük temsilcisi ise şüphesiz Manchester City’nin teknik direktörü Pep Guardiola’dır.
Total Futbol Nedir?
General lakaplı Rinus Michels’in mucidi olduğu bu sistemde teori, top kendi takımında iken sahayı olabildiğince genişletmek ve top rakip takımdayken alanı olabildiğince daraltmaktı. Bu da sahanın her yerinde yoğun pres yapmayı olmazsa olmaz kılıyordu. Topa sahipken 4-3-3 sisteminde sahada yer alsalar da topu kaybettikleri an hiçbir matematiğe bağlı kalmadan, ofsayt taktiğini de kullanarak rakibe ölümcül pres yapıyorlardı.
Özellikle 1974 Dünya Kupası’nda bu sistemin maksimum noktasına ulaşıldı. Sistem öyle bir hâl almıştı ki kaybedilen her top sonrası bir anda 6-7 oyuncu bir oyuncunun üzerine koşup, rakip oyuncunun paniklemesine ve uzun top oynayıp ofsayta kalmalarına sebep veriyordu. Günümüzde bu çılgın formatı deneyen kulüp bulunmuyor.
Panzehiri Olmayan Taktik
Liverpool, yenilmez olan Manchester City’i hem ligde hem de Şampiyonlar Ligi’nde 3 ay içinde 2 kez yendi. Yenmekle kalmayıp, iki maçta toplam 7 gol attı. İşin daha da ilginci Manchester City, Anfield Road’da oynanan Şampiyonlar Ligi çeyrek final ilk maçında kaleye isabetli şut dahi atamadı. Peki ama neden?
Bir yılan tarafından sokulup zehirlenirseniz, sizi kurtaracak olan yine aynı yılanın zehrinden üretilecek panzehirdir. Takımınız, Guardiola tarafından zehirlendiyse ve siz kısa sürede panzehir üretemezseniz, 90’ıncı dakikaya gelmeden skorbordda Pep’in takımının farkı çoktan açtığını göreceksiniz.
Bu ana kadar Guardiola’nın panzehirini iki hoca üretebildi. Mourinho ve Klopp… Mourinho’un “Parkir Bus” taktiğinde amaç 10 kişi ile savunma yapmak olduğu için o duvar çoğu zaman aşılamazdı. Fakat Pep, ilerleyen yıllarda ona da bir çözüm üretti. Kendi forvet oyuncusunu orta sahaya kadar çekip, ters toplar ve aldatıcı koşularla defans arkasında boşluklar yaratarak sonuca ulaştı.
Ancak hâlâ; sarışın, gözlüklü ve eşofmanlı Alman karşısında istediğini yapamıyor. Ya da istediğinin yapılmasına izin verilmiyor! İki hocanın da taktiklerinde ana fikir aynı olsa da bazı nüanslar, onları bir taktiğin iki kolu olarak bölüyor. Aslına bakarsak iki taktik de total futbolun amacı olan bol pas ve presten doğma taktikler.
Guardiola’ya karşı panzehir olarak yalnızca Gegenpress taktiği başarılı olabilir. Çünkü, iki taktik de aynı yılan yani aynı taktikten doğma. Guardiola da bunun farkında fakat aynı laboratuvardan çıkıp farklı şifreleme sistemiyle, kardeş taktiği sahada görünce sistemi hackleyemiyor.
Gegenpress ve Tiki-Taka savaşları, Klopp ve Guardiola teknik adamlığa devam ettikçe süreceğe benziyor. Onları izlerken; sahadaki geometrik danslar, gözle görülmeyen matematikler ve taktik savaşları ilelebet sürsün istiyoruz…
Yazı: Burak Özgül
FourFourTwo
