Ya aslında işin özü şu ak ya da kara yok. İnsanlar kendi pencerelerini tek doğru ve gerçek zannettiği için, kendi dar ve kısıtlı deneyimlerini genelleştirdikleri için ortaya salak saçma bir tablo çıkıyor. Ne Almanlar(veya genelde anlamda avrupalılar) pirüpak ne de biz. Bu konularda iki uç nokta var, bir tanesi sağcı popülistler diğeri de kendini liberal veya sol olarak tanımlayanlar bunlara da popülist liberaller diyelim. Gerçek veya doğru bu ikisinde de değil, ortada bir yerlerde aslına bakarsanız ortada evrensel bir gerçek ya da doğru yok kişinin deneyimi var bu sebeple yakın çevremden deneyimlerim sebebiyle akıl almak isteyenlere kendi deneyimimi çok fazla öne çıkarmadan tavsiyede bulunmaya çalışırım zira benim deneyimim kötü veya iyi oldu diye bir başkasının da aynı olacak diye bir şey yok.
X ülkesini Y ülkesi ile yarıştırma/karşılaştırma tartışması özünde çok dangalakça zaten, bu başlık altında yazılan şeylerin %90'ı değişken konular, bugün bu şekildedir yarın bambaşka şekilde olur, insanların yaşadıkları dönemi ve yaşadıkları dönemdeki olumsuzlukları sonsuza kadar sürecekmiş zannetmesi gayet bilinen ve sosyal bilimlerde yeri olan bir fenomen. Mesela ABD'nin altın çağı olan 80'lerde bir deney/araştırma yapıyorlar, refah seviyesi daha düşük olan 50 ve 60'lı yılları yaşamış kişilere dönemleri kıyaslamalarını istiyorlar, ezici oranda 80'lerin yani yaşadıkları dönemin en kötüsü olduğunu söylüyorlar, halbuki gerçekle uzaktan yakından alakası yok, yine benzer şekilde insanda ''diğerinin'' ya da ''diğerlerinin'' daha iyi durumda olduğu veya daha iyi olduğu yanılgısı var, ingiltere ve fransa arasında bir çalışma yapılıyor konu ise tekstil, ingilizler fransız kumaşının kaliteli olduğunu; fransızlar ise ingiliz kumaşının daha kaliteli olduğunu düşünüyor

Uzun lafın kısası bu işin sonu yok.
Bambaşka bir pencereden ve detaya girmeden kaba bir şekilde başka bir ülkeye yerleşme konusunda fikrimi belirtecek olursum; çok değil bundan 60-70 yıl önce avrupalılar sistematik olarak birbirlerini yok etmek için uğraşıyordu, refah dönemi dediğimiz dönem 30-40 yıllık bir dönem yarın veya atıyorum 10 yıl sonra ne gibi bir avrupa realitesi ile karşı karşıya olacağımız belli değil, benim çevremde de göç etmek isteyenler oluyor sebeplerini tartışmıyorum kendilerine göre haklı sebepleri olabilir ama onlara gitmemelerini tavsiye ediyorum, özellikle avrupaya gitmelerine şiddetle karşı çıkıyorum. Dünya genelinde siyasi/sosyal ve ekonomik tuhaflıklar var artık yavaş yavaş iyice harlanmaya başladı, bu devirde kimseye x ülkeye y ülkeye göçmen olarak gitmesini tavsiye etmiyorum adı konmamış ve daha önce deneyimlenmemiş bir fırtına geliyor, evinde yani ülkende olmak en iyisi.